Spanjaardgemaal op Monumentendag

BORNE - Het Spanjaardgemaal is zaterdag 11 september een van de bezienswaardigheden, waar de deelnemers aan de run en de fietstocht ter gelegenheid van Open Monumentendag een stop kunnen houden. 

Vorig jaar ging het gebouwtje, dat in de volksmond ‘Het Watermachientje’ wordt genoemd, voor het eerst na veertig jaar weer open. Het in 1916 gebouwde gemaal verkeert al jaren in een slechte staat, maar zal op niet al te lange termijn mede door gemeentelijke, provinciale en Europese steun als ‘Leader-project’ fors worden opgeknapt. Het is de intentie om het historische gemaal als een educatief en recreatief rustpunt te positioneren.

Industrieel erfgoed
Peter Welles, de Hengeloër die in 2015 de Stichting Vrienden van het Spanjaardgemaal in het leven riep om de basis te leggen voor het renoveren van het pompgebouwtje op de hoek van de Pieperveldsweg en Veldhuisweg, is op 11 september van 10.00 tot 15.00 uur aanwezig. Hij geeft dan uitleg over de historische betekenis van het ‘Watermachientje’, dat in de tijden van het roemruchte Spanjaard dienst deed om het water uit de Deurningerbeek te pompen en via een buizenstelsel naar de textielfabriek te pompen. Hier werd het onder andere gebruikt voor het wassen en bleken van het linnen. Het is een gemeentelijk monument en een belangrijk industrieel erfgoed in de gemeente Borne.

Welles zelf is geboren Bornenaar. Hij was aan het begin van zijn werkzame leven een jaar in dienst van Spanjaard, als jongste bediende van de postafdeling. Ook werkten een broer en oom voor het bedrijf, dat tientallen jaren de grootste werkgever van Borne was. Ook al door zijn belangstelling voor geschiedenis, raakte hij geïnteresseerd in de achtergronden van Spanjaard en werd hij geprikkeld om een van de laatste resten van de textielindustrie in zijn geboorteplaats te behouden.

Zuinig op zijn
‘Het Watermachientje’ is een van de laatste gebouwen in ons land, die nog herinneren aan de textiel”, zegt hij ervan. “Daar moeten we zuinig op zijn.” Het gebouwtje is gesitueerd aan het bekende Marskramerpad, dat over een lengte van liefst 360 kilometer van Bad Bentheim naar Den Haag voert. Er lopen wandel- en fietsroutes langs en de bij De Groene Poort aangesloten locatie bij de driesprong ter plekke geldt dankzij een samenwerking met de gemeente Borne, Landschap Overijssel en Routenetwerk Twente sinds eind 2017 als toeristisch opstappunt.

Tijdens Open Monumentendag is Peter Welles (70) voor het laatst actief als bestuurslid van de Stichting Vrienden van het Spanjaardgemaal, die in 2016 de derde prijs kreeg toegekend