Onuitsprekelijk Paradijs
In 2021 verscheen het boek Onuitsprekelijk Paradijs. De groene spiritualiteit van Thomas Merton. Dit boek, geschreven door dr. Kick Bras opent met een indrukwekkend dagboekfragment van Merton, 5 juni 1960.
‘Om half drie ’s morgens – het eerste getjirp van de vogels die wakker worden – het point vierge (maagdelijke moment) van de dageraad, een moment van ontzag en onuitsprekelijke onschuld, als de Vader in stilte hun ogen opent en zij tot Hem spreken, zich afvragend of het tijd is om te ‘zijn’? En Hij zegt hun: ‘Ja (…) Mijn haren rijzen te berge en de ogen van mijn ziel zijn wijd open, ik ben aanwezig zonder het te beseffen, in dit onuitsprekelijke paradijs, en ik neem dit geheim waar, dit wijd open geheim dat er voor iedereen is, gratis, en niemand schenkt er aandacht aan’
‘Dit onuitsprekelijk paradijs’, zo noemt Thomas Merton de plek in het bos waar zijn kluis staat en waar hij het getjirp van de wakker wordende vogels hoort. ‘O paradijs van eenvoud, zelfbewustzijn – en zelfvergetelheid, vrijheid en vrede’. Merton voelt er zich als Adam, in harmonie met de dieren, in verbondenheid met God. Maar dit paradijs wordt wel ernstig bedreigd. Door menselijke overmoed die de techniek gebruikt om het paradijs te exploiteren en aan zich te onderwerpen. Gaandeweg zijn leven en geschriften gaat Merton zich hier steeds sterker tegen uitspreken en legt hij meer en meer de nadruk op de (on)verbondenheid van mensen met Gods schepping. Zijn groene spiritualiteit mondt uit in ecologische ethiek.
Thomas Merton, misschien wel de beroemdste monnik van de twintigste eeuw werd geboren in Frankrijk, studeerde in Amerika en liet zich op volwassen leeftijd Rooms Katholiek dopen. In 1941 werd hij monnik bij de trappisten in de staat Kentucky. In 1948 verscheen Mertons biografie Louteringsberg, wereldwijd een bestseller. Hij bleek een begaafd spiritueel schrijver, die mensen tot ver buiten het klooster aansprak. Veel schreef hij over contemplatief leven. Op latere leeftijd sprak hij zich meer en meer uit over maatschappelijke onderwerpen als atoombewapening, westerse economische uitbuiting van de Derde Wereld, rassendiscriminatie.
De grote ruimdenkendheid van Thomas Merton uitte zich ook in zijn intense belangstelling voor andere religies. Zo verdiepte hij zich grondig in de Oosterse mystiek. Interreligieuze dialoog was heel belangrijk voor hem en hij was hier een pionier in. Hem werd meer en meer de gelegenheid geboden zich terug te trekken in een kluis in het bos, waar hij de laatste jaren van zijn leven permanent woonde, terwijl hij correspondeerde met mensen over de hele wereld.
Tijdens een spirituele reis naar het Verre Oosten in 1968 ontmoette Merton de Dalai Lama. Zijn leven eindigde plotseling toen hij in zijn hotelkamer in Bangkok werd geëlektrocuteerd door een defecte ventilator. 53 jaar oud werd hij.
Op vrijdagavond 31 maart spreekt dr. Kick Bras over zijn boek Onuitsprekelijk Paradijs. Deze lezing in het kader van Groen Geloven vindt plaats in de Potkaamp en start om 20.00 uur na een inloop met koffie en thee vanaf 19.30 uur. Entree: vrije bijdrage.
ds. Johan Meijer