Samen Kerken: Heilige en held

Het is al weer meer dan een maand geleden dat Titus Brandsma heilig is verklaard. Een bijzondere gebeurtenis want zo vaak komt het niet voor dat een Nederlander heilig wordt verklaard.

De katholieke kerk kent veel bekende en onbekende heiligen; bij de Reformatie in de 16de eeuw was daar de nodige kritiek op: het zou in tegenstrijd zijn met het eerste gebod van de Tien Geboden (Gij zult alleen God aanbidden). 

Heilig wordt ook niet altijd als positief gezien; begrippen als schijnheilig, heilig boontje, als niet stoer liggen bij sommigen voor in de mond.

Bijzonder is zijn onvoorwaar-

delijke liefde voor de medemens

Heiligen zijn geen goden maar hebben een voorbeeldfunctie en kunnen een bron van inspiratie zijn. Dat geldt zeker voor Titus Brandsma, die ons de menselijke kant van een oorlog laat zien, nu weer heel actueel. Bijzonder daarbij is zijn onvoorwaardelijke liefde voor de medemens, waarbij hij geen onderscheid maakte tussen vriend en vijand. Bijzonder is ook om te lezen dat onderlinge kerkelijke verschillen vervaagden Innige vriendschap en verbondenheid kwamen er voor in de plaats. Zoals Jezus het heeft bedoeld. De pater karmeliet en gereformeerde dominee Jo Kapteyn met elkaar bevriend geraakt toen beiden gevangen zaten in kamp Amersfoort. Samen naar Dachau, daar letterlijk aan elkaar vastgeketend en beiden kort na elkaar aldaar in 1942 overleden.

Titus Brandsma zal zeker zijn zwaktes en angsten hebben gehad: toen hij gevangen zat en deportatie naar Dachau naderbij kwam schreef hij een brief om te mogen terugkeren naar het klooster met de toezegging dat hij zich niet meer publiekelijk negatief zou uitlaten over de nazi’s. Opvallend de gelijkenis met Jezus, die in de tuin van Getsemanie ook zijn hemelse Vader vroeg om de kelk van het komende lijden aan hem voorbij te laten gaan. Titus Brandsma zal ook wel eens steken hebben laten vallen: zo verwoordde dichter en schrijver Godfried Bomans, die colleges bij hem liep, dat zijn colleges ‘soms de splinters waren van de plank die elders was gezaagd’. Een heilige is ook maar een mens en ook zijn dagen hadden slechts 24 uur.

Titus Brandsma zijn heiligheid zit hem o.a. in zijn onverzettelijkheid tegen het onrecht wat zijn medemensen werd aangedaan door een agressor. Zijn strijd tegen dit onrecht moest hij met de dood bekopen. Deze onverzettelijkheid zien we in deze tijd bij velen in Oekraïne. Het verschil is dat zij het met wapens moeten doen omdat woorden in hun strijd helaas tekortschieten. 

Het zet je aan het denken: hoe zou ik handelen in zo’n situatie, zou ik het voorbeeld van Titus Brandsma en vele andere moedige mensen durven volgen?

Gustaaf Boerjan

Raad van Kerken Borne, Hertme en Zenderen

Samen kerken!