Samen Kerken: Luister jij naar je geweten?

Aan het begin van deze vastentijd hoorde ik een overweging over het geweten. Het intrigeerde me. Mijn geweten, wat is dat? Is het een zesde zintuig, een innerlijke stem die je vertelt of je iets moet doen of juist iets moet laten? Het woord voor “geweten” (in Nieuwe Testament “suneide¯sis) betekent “moreel besef” of “moreel bewustzijn”. Als het geweten spreekt, dan ben je je ergens van bewust geworden.

Hoe komt je geweten tot stand? Uiteraard ligt de basis hiervan in je jeugd. Je ouders hebben je verteld wat goed en fout was, schaamte, trots, schuld, het empathisch vermogen wordt ontwikkeld. En niet alleen: pas op, kijk uit, maar ook: dit is belangrijk, geef aandacht aan… Hoe staat dat nu in deze tijd met de gewetensopvoeding, als ik lees dat jongeren bij voetbalwedstrijden stenen gooien, filmpjes rondsturen en zich er “niet van bewust zijn”, bijna gewetenloos dus.

Als het geweten spreekt, dan ben je je ergens van bewust geworden

Elke opvoeding, elke cultuur, elke tijd, levert verschillende gewetens op. “Het” geweten bestaat dus niet. Een kind van brave ouders voelt zich schuldig als hij een ander pijn heeft gedaan. Een kind van terroristen voelt zich schuldig als hij niet geschoten heeft op de “vijand”. Van dingen waar je je vroeger schuldig om voelde, kun je nu misschien glimlachen., bijv. vroeger deden we op zondag nooit… en nu…
En zeker speelt de media een grote rol in de verandering van het geweten. We krijgen meer informatie voor onze kiezen dan ooit te voren en hebben nauwelijks tijd om ergens bij stil te staan. Als normen en waarden in onze maatschappij vervagen, dan verandert dus ook het geweten. En hoe moeten we dan omgaan met morele beslissingen? Kunnen wij die overlaten aan een God, aan de overheid of aan kunstmatige intelligentie? Moeten we het maken van keuzes überhaupt nog wel aan mensen overlaten? Ingewikkeld, nietwaar?
Een gewetensonderzoek in deze vastentijd is op zijn plaats, nietwaar? Enkele suggesties:

- kijk ik te veel op mijn mobiele telefoon?
- is mijn werk of hobby een afgod?
- zie ik enkel mijn eigen mening?
- leef ik gejaagd?
- heb ik respect voor mijn ouders?
- ben ik zorgzaam voor mijn kinderen?
- draag ik bij aan een goede sfeer in mijn omgang met anderen?
- kan ik vergeven?
- haat ik bepaalde personen of spreek ik negatief over hen?
- respecteer ik openbaar bezit en het bezit van anderen?
Luister jij naar je geweten?

Maria Verheijen-van Alst
vicevoorzitter parochie O.L.V. Onbevlekt Ontvangen
Zenderen

samen kerken

Lees ook

Samen Kerken: Lijdenstijd en kunst